1 Mei rede 2017: Politiek actief zijn loont!
Het is eigenlijk een beetje raar, zo’n titel: Politiek actief zijn loont. Natuurlijk loont dat! Kijk maar naar ons. Ieder jaar reiken wij – al 25 jaar – de 1-mei trofee uit aan verenigingen die zich inzetten voor een sociaal, groen en vitaal Haaksbergen.
Het is onze bijdrage om verenigingen en hun vrijwilligers in het zonnetje te zetten.
Maar politiek actief zijn is natuurlijk veel meer. Politiek is ook meer dan praten in het gemeentehuis, of debatteren tijdens verkiezingen. Politiek is vooral ‘dingen voor elkaar krijgen’. ‘Getting things done’, zoals dat zo mooi in het Engels heet.
Dit betekent weten waar je heen wilt met je dorp, met je provincie of met je land. Plannen beoordelen, doorrekenen ook, want alles kost geld. Heel goed opletten bovendien; kloppen de argumenten wel? Leidt het voorstel echt tot het gewenste resultaat?
Politiek is dus vooral beoordelen, kiezen en besluiten nemen. De gemeenteraad is daarom ook een besluitenmachine, want zonder besluit geen resultaat; kijk maar naar de lange geschiedenis van het marktplan. Gelukkig heeft dit college met de PvdA hieraan een einde kunnen maken.
Er is ook meer. Politiek actief zijn houdt tevens in dat als besluiten de verkeerde kant opgaan, of – erger nog – besluitvorming domweg stagneert, dat je initiatief neemt om één en ander te corrigeren. Dat je aanpakt dus.
Precies 5 jaar geleden waren wij hier ook op deze plek. Waarom? Omdat er een nieuwe weg in aantocht was, de N18. Op de tekentafel was bedacht dat een belangrijke kruising van deze weg met de Geukerdijk maar verhoogd moest worden uitgevoerd. Jammer voor de Haaksbergenaren en bewoners van het buitengebied, die aldus een belangrijk obstakel krijgen tussen dorp en natuur en heel jammer voor de Museum Buurtspoorweg, die feitelijk zijn businessmodel kwijtraakt omdat oude stoomlocomotieven in Nederland nu eenmaal slechte klimmers zijn. Jammer ook voor Haaksbergen want de MBS is een belangrijke touristentrekker.
Konden we van de geplande verhoogde kruising maar een verdiepte maken! Weliswaar duurder, maar voor iedereen aanmerkelijk beter.
Als PvdA besloten wij actie te voeren, onder het motto:
Hoe maken we van een bult een kuil.
Was het succesvol? Ja! Samen met wijkraad De Veldmaat lieten wij zien dat actie loont. De wijkraad activeerde bewoners, ondernemers en de MBS. Wij deden ‘de politiek’. Wij nodigden prominente Kamerleden uit. Jeroen Dijsselbloem en Attje Kuiken, niet de geringsten, zette zich aan onze zijde. Hun aanwezigheid maakte het voor provinciale politici – met geld – makkelijker om op onze uitnodiging in te gaan. En de pers – radio, tv en krant – was erbij.
Al die mensen troffen elkaar in de donkere kantine van de herstel-werkplaats van Museum Buurtspoorweg, waar het rook naar de 19e en vroeg 20e eeuw, naar olie en ijzer. Pleidooien van actievoerders, politiek, bewoners en van natuurinstanties passeerden de revue. Daarna ging het per historische trein naar de plek waar het viaduct – de bult – was gepland voor inspectie en peptalk.
Jeroen Dijsselbloem is daarna vaak gequoot: ‘Als je zo’n weg aanlegt, doe het dan ook meteen goed…’
En daarna?
Wij maakten ons werk af. Na wat duwen en trekken zijn de meerkosten verdeeld tussen provincie, gewest en Haaksbergen; Provinciale Staten stemde voor, alsook de gemeenteraad; unaniem zelfs. Daarna kwam Haaksbergen weliswaar in financieel zwaar weer, maar de aanpassing van de N18 konden buiten de discussie blijven.
Nu wordt even buiten Haaksbergen, daar waar het spandoek ‘De PvdA doet er wat aan’ hing, hard gewerkt aan de verdiepte onderdoorgang. De bult wordt echt een kuil!
Politieke actie loont. Niet alleen in dit geval, ook in heel veel andere. Kijk maar naar Haaksbergen, een prachtig dorp. Sociaal, vitaal, ondernemend en met een prachtige natuur. Zij is het product van allen die door Haaksbergenaren in de gemeenteraad zijn gezet om het dorp mooi te maken en te houden. Natuurlijk met steun van inwoners, vrijwilligers, verenigingen en ondernemers en hun bedrijven.
Haaksbergen is daarom een product van ons allemaal.
Fantastisch dus!
Wacht even, er is wel een probleem. Hoe komt het dan dat heel veel mensen niet meer van de politiek houden? Sterker, politiek en politici lijken soms wel persona non gratae; zij die niet welkom zijn.
Een reden is natuurlijk dat het gemiddelde wel goed is, maar dat dit daarmee niet voor iedereen geldt. Dit laatste is ook in Haaksbergen zo. Natuurlijk, het is een prachtig dorp in een prachtig land, maar we kunnen van ons dorp geen geluksmachine maken. Want iedere maatregel heeft een schaduwzijde. Mensen hebben daar last van, of soms ook, lijden daaronder. Gelukkig leven we in een land waar dat breed uitgemeten kan worden en veel pers laat ook niet na dit vervolgens uitgebreid te doen, want
Seks sells, maar slecht nieuws verkoopt nog beter.
Laat ik het illustreren met onze N18-actie, nu vijf jaar geleden. Kort na onze actie kwam in de commissie infrastructuur van de 2e kamer ook onze N18 even aan bod. En ja, Attje Kuiken van de PvdA lette even niet op – dat overkomt ons allemaal van tijd tot tijd – waardoor haar mogelijkheid om vragen te stellen over het viaduct voorbijging.
De volgende dag kopte Tubantia prominent, in vette letters en over nagenoeg de volle breedte: ‘Actie PvdA mislukt’. Mislukt? Helemaal niet mislukt, want de kamer ging er niet over. En toen alles in kannen en kruiken was, de besluiten genomen waren, de bult definitief een kuil zou worden, toen geen paginabrede vette kop ‘Actie PvdA geslaagd’, maar wel een klein berichtje, rechtsonder ergens achterin de krant.
Gek genoeg, juist omdat we in een goed werkende democratie leven, is er altijd slecht nieuws. We kijken naar en reageren verschillend op gebeurtenissen. Sociale, liberale, progressieve en conservatieve visies botsen.
Wat voor de één goed is, is voor de ander juist slecht. En omdat we niet allemaal tegelijk gelijk kunnen hebben, is er dus altijd slecht nieuws. Dat ligt niet aan de politiek, dat ligt aan onze democratie, waarin we moeten accepteren dat onze buurman anders over zaken denkt en dat hij ook gelijk wil hebben.
Gelukkig zijn er in een gezonde democratie altijd wisselende coalities, waardoor uiteindelijk iedereen aan zijn trekken komt. Haaksbergen (en Nederland) zal dus nooit één grote geluksmachine worden, maar een hoogst haalbare, die van gedempt geluk en gedempte pech is toch wel zo ongeveer bereikt.
Maar voelen we dat ook zo? De brede aandacht voor als de politiek niet werkt is goed, maar als je de balans verliest, als je alleen maar schaduw ziet, als het ‘bon ton’ wordt om de politiek in de hoek te zetten, wie wil dan nog bijdragen aan de politiek?
Ik zou de pers willen uitnodigen eens aandacht te besteden aan hoe de politiek eigenlijk werkt in dorpen als Haaksbergen. Ik zal ze een eindje op weg helpen. In Haaksbergen wonen 25.000 mensen. Het aantal leden van alle politieke partijen samen – zes stuks – komt net boven de 200 uit en het overgrote merendeel van hen is oud.
Ik schat het aantal actievelingen van al deze zes partijen samen op ongeveer 70. Deze zeventig doen het werk. Zij geven de democratie vorm, zij zitten in de raad, in het college, vormen de besturen, steunen de fractie en geven aan welke kant het volgens hen op moet met het dorp. Dat zijn er niet veel; dat zijn er gewoon veel te weinig.
Een goed functionerende democratie heeft draagvlak nodig. Zij heeft mensen nodig die zich willen inspannen. We moeten ons opnieuw realiseren dat democratie een zegen is en dat zij inspanning en onderhoud vraagt.
Ik ben niet van de school dat het allemaal aan de politiek ligt. Begrijp mij goed, er gaan dingen mis, soms, grondig, daar moeten we aan werken, maar een onfeilbare politiek is een illusie omdat er geen onfeilbare mensen zijn. Kijk maar om u heen, in uw werk, in uw buurt, in uw vereniging. Door alleen maar te zeggen dat de politiek niet deugt en dat je er dus niets mee te maken wilt hebben, ontloop je als burger je verantwoordelijkheid, want uiteindelijk is iedereen zelf de politiek.
Laten we eens wat lijnen doortrekken. Doen te weinig mensen mee, dan neemt automatisch de kwaliteit van de politiek af. Dat ligt dan niet aan de politiek, maar gewoon aan ons zelf, omdat we het erbij laten zitten, omdat te weinigen van ons echt meedoen, omdat we er niets voor willen doen. Als we op topniveau willen voetballen, maar we doen er niets voor – we worden geen lid, we trainen niet, we zetten ons niet in – dan wordt er niet gewonnen; zo simpel is dat.
Zo maar even een consequentie.
Haaksbergen moet zelfstandig blijven. Dat vinden we nagenoeg allemaal, inclusief de PvdA. Maar wat als er geen goede mensen meer zijn die daarvoor in de raad willen zitten? Dan wordt het toch Enschede! Dat ligt dan niet aan de politiek, maar echt aan ons zelf. Als je wat wilt, dan moet je er wat voor doen, want er bestaat geen gratis democratie
Actie dus!
Actie loont, zie ons voorbeeld van de N18. Dit voorbeeld geldt de PvdA, maar andere partijen hebben ook natuurlijk ook hun voorbeelden.
Ik wil Haaksbergenaren dan ook uitnodigen meer dan nu met de politiek mee te doen. Haaksbergen (en Nederland) hebben partijen in alle kleuren en smaken. Liberaal, sociaal, progressief, conservatief en met nuances daartussenin. Alle partijen zijn open. Iedereen die wil is welkom.
Doe je mee, dan krijg je ook veel terug. Je bereikt veel en je doet het voor je dorp. Bovendien, politiek is heel interessant. Je leert veel, je maakt kennis met veel mensen, je leert dat veel mensen anders over zaken denken en daar vaak ook goede argumenten voor hebben.
En net als in een vereniging, het is meestal leuk; er wordt namelijk ook veel gelachen, ook bij de PvdA.
PS: Volgend jaar maart zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Een goed moment om nu te informeren bij de partij of partijen die bij je horen of je met hen iets voor je dorp kan doen.
Peter Has
