Regeren is vooruitzien is een bekende uitspraak. De afgelopen 10 jaar is dat nauwelijks gelukt. We waren alleen maar bezig de eindjes aan elkaar te knopen, te bezuinigen en te kijken of Haaksbergen een toekomst had. De toekomstvisie voor Haaksbergen 2030, die we met een mooi participatietraject opgesteld hebben, is naar ons beeld als een stoffig document in de kast beland. We dagen het college meteen uit om te in éérste termijn te vertellen hoe vaak de toekomstvisie genoemd is in deze begroting. Nu is het naar onze mening tijd om vooruit te kijken en actie te ondernemen.
Voordat ik in ga op de belangrijkste thema’s, zal ik eerst ons algemene beeld schetsen van van de staat van Haaksbergen. Daarna ga ik in op de 4 belangrijkste thema’s voor de PvdA bij deze begroting. Om vervolgens af te sluiten met een aantal voorstellen.
Allereerst ons algemene beeld van de staat van Haaksbergen
Na jaren van bezuinigen, ombuigen en financieel toezicht, hebben we eindelijk een goed vooruitzicht. Financieel staan de seinen op groen en voldoen we ruim aan al onze afspraken voor financieel herstel. Als raad hebben we afgesproken dat we minimaal 3 miljoen op de spaarrekening hebben en minimaal 80% van onze risico’s op kunnen vangen. In het coalitieakkoord van deze coalitie staat dat CDA en NH genoeg geld op de bankrekening willen hebben om 2 keer de risico’s op te vangen. Dat zou volgens de huidige begroting ca. 5,5 miljoen zijn. Met ons huidige weerstandsvermogen kunnen we de risico’s meer dan 4 keer opvangen en hebben we daar 11 miljoen voor beschikbaar. De criticasters zullen dan aangeven dat we in 2026 problemen gaan krijgen met het zogenoemde ravijnjaar. Maar daar zetten we nu al geld voor opzij. En de septembercirculaire, waar we in de begroting nog geen rekening mee houden, laat zien dat het alleen maar beter wordt met onze financiën. Dat geeft perspectief voor de kadernota volgend jaar. Wij gaan er vanuit dat we vanaf 2024 weer stevig kunnen investeren in Haaksbergen en in de grote opgaven waar we voor staan om Haaksbergen een bruisende, naar buiten gerichte duurzame dorpsstad te midden van een groene oase te maken. De afgelopen jaren zijn we vooral bezig geweest met bezuinigingen en gedoe rond moeilijke beslissingen. Maar gelukkig, de ambtelijke organisatie is na jaren van verwaarlozing weer een beetje opgeknapt en wij hebben als raad ook in de spiegel gekeken en zijn bezig met ons eigen onderhoud.
Nu is het tijd om weer aan de slag te gaan met de grote opgaven van Haaksbergen. Ik ga nu in op de volgende 4 thema’s:
- Voor iedereen bestaanszekerheid.
- Voor iedereen een huis
- Voor iedereen aantrekkelijk dorp.
- Voor iedereen een duurzame toekomst
Vervolgens zal ik onze bijdrage kort afsluiten en onze voorstellen voorlezen.
Allereerst wil ik in gaan op bestaanszekerheid voor iedereen. Bestaanszekerheid betekent voor ons: voldoende en voorspelbaar inkomen om mee te kunnen doen in de samenleving én een dak boven je hoofd in een veilige omgeving.
Voor veel Haaksbergenaren zijn dit onzekere tijden. De energieprijzen zijn de lucht in geschoten en ondanks de tegemoetkoming vanuit het rijk en het prijsplafond voor energieprijzen, kijken veel inwoners van Nederland, en dus ook van Haaksbergen, met angst en beven naar de eindafrekening van de energienota volgend jaar. Daarnaast verbruikt de tukker zoals vermeld in de Tubantia van 19 oktober veel meer energie dan gemiddeld. Een gemiddeld huishouden in de gemeente Haaksbergen zit zowel qua gas- als stroomverbruik ruim boven het prijsplafond. We zijn blij dat er geld vrijgemaakt wordt voor een noodfonds energie. Maar wat ons betreft veel te weinig. Het lijkt wel een symbolisch bedrag. Een doekje voor het bloeden…of misschien kunnen we beter zeggen een ’pleister voor op een slagaderlijke bloeding’… Wij komen aan het eind van deze termijn dan ook met een suggestie om dit steviger aan te pakken.
Dan voorzitter, omwille van de tijd; ga ik door naar het 2e onderwerp. Een huis voor iedereen. En met iedereen bedoelen we echt iedereen, zowel de startende Haaksbergenaar als de arbeidskracht van buiten Haaksbergen die hier de vacatures vervult, als de nieuwkomer die huis en haard ontvlucht is om hier een nieuw leven te beginnen of te wachten tot de oorlog in de Oekraïne voorbij is. Het is tijd voor actie. Kan het college inschattingen geven van het aantal woningen dat er volgend jaar gebouwd kan worden. Gewoon een globale inschatting… Want de woningbouw willen we ook kunnen toetsen aan de woonvisie. De planvorming rond de woonvisie is nu toch echt een keer voorbij hopen we. De verwachting is dat we deze in het derde kwartaal aangeboden krijgen lezen we. De agenda voor de commissies in november is rond zonder de woonvisie. College, krijgen we hem in december?
Ondertussen zien we dat de oorlog in de Oekraïne nog een tijd gaat duren en de schrijnende situatie in Ter Apel door blijft gaan. Wij vragen zowel het college als de overige fracties of ze net als de PvdA bereid zijn een menselijke kant te laten zien en te kijken wat we kunnen in plaats van wat we moeten…
Dan voorzitter ga ik over naar het 3e onderwerp van de 4 onderwerpen die ik wil behandelen. Een aantrekkelijk dorp voor iedereen. Daar hebben we de komende jaren verschillende grote opgaven. Onderwijs, een levendig centrum en goede voorzieningen zijn daarbij essentieel. Eerst het onderwijs: We weten dat de kosten voor nieuwbouw en renovatie de laatste jaren de lucht in zijn geschoten. Daar hadden we, ook als we eerder ruimte gevonden hadden voor nieuw- of verbouw nu heel veel last van gehad. Forse structurele investeringen in het Assink zijn wellicht nog steeds onbetaalbaar voor de gemeente. Maar laten we eens uitgaan van wat er wel kan in plaats van wat er niet kan en in gesprek blijven met het Assink om gezamenlijk te kijken wat wel mogelijk is. Het Assink wordt niet eens genoemd in de begroting! Ook als wij kijken waar de beschrijvingen van de ambtelijke inzet in de begroting. Dat kan toch niet waar zijn?
Dan het levendige centrum. Een groen centrum, wat ons betreft misschien een nog groener centrum als we daar in willen investeren. En het gat in de markt, summier genoemd in de begroting. Wanneer legt het college ons weer besluitvorming voor?
En tot slot in dit blokje “een aantrekkelijk dorp”: Goede voorzieningen. Wat ons betreft laat de huidige voorzieningendiscussie zien dat er eerder geld bij moet om de voorzieningen te behouden in plaats van dat er minder geld naar toe gaat. Wat ons betreft is de inhoud leidend en willen we, conform vastgesteld in de toekomstvisie een hoog voorzieningenniveau behouden. Als dat geld kost, is dus de inhoud leidend, niet het geld. Want zoals aangegeven ziet de financiële situatie er veel beter uit dan toen de discussie gestart is. Laten we hier bij de volgende kadernota een goede discussie over voeren.
Dan het vierde onderwerp. Een duurzame toekomst. Een belangrijk onderwerp in relatie tot de energiecrisis die we nu hebben. In dat licht valt het ons echt tegen dat de opvolging van de raadsafspraken rond duurzaamheid nauwelijks voortgang laten zien omdat er geen capaciteit is. We zien dat er voor plattelandsontwikkeling structureel één fte aangenomen wordt terwijl er een medewerker participatie voor maar 2 jaar in de planning staat. En dan slechts als PM post. Wij willen zowel het college als de overige partijen er op wijzen dat wij een locatie moeten vinden voor 5 windmolens zoals vastgesteld in de regionale energiestrategie. Als we nu geen actie ondernemen is er geen tijd voor participatie en grijpt de provincie in. Dat druist rechtstreeks in tegen onze raadsafspraken. Om daar niet alleen een betere invulling aan te geven maar ook oplossingen voor aan te dragen zullen wij zo 1 motie en 2 amendementen indienen.
Maar niet zonder een korte afsluiting voorzitter,
Ik begon ons betoog met “regeren is vooruitzien” dat kan niet zonder ook terug te kijken. De afgelopen 20 jaar is ontzettend veel aandacht besteed aan kostenbesparing en krimp van de overheid. Laten we de komende jaren gezamenlijk meer kijken naar de grote problemen en hoe we die met de inzichten van allen hier aan de raadstafel, aan de collegetafel en de ambtelijke organisatie en vooral met de inzichten van al onze inwonen kunnen aanpakken. Niet morgen maar nu.
